الگوی تجاری سازی تکنولوژی در موسسات تحقیقاتی دولتی ایران

تنوع تعاریف و الگوهای تجاری سازی بهعنوان اصطلاحی علمی و نیز زمینهای برای مطالعه، بیانگر وجود گستره ای از رویکردها و الگوهای متفاوت در زمینه تجاری سازی تحقیقات، محصولات جدید و خصوصاً تکنولوژی است.اما اساساً فرآیندها و الگوهای تجاری سازی محصولات و تکنولوژی های نوین در کشورهای پیشرفته جهان توسعه یافته اند و الزاماً استفاده از آنها در کشورهای کمتر توسعه یافته منجر به تجاری سازی تکنولوژی نمی گردد چراکه عوامل و چالشهای متعددی در کشورهای در حال توسعه بر سر راه تجاری سازی تکنولوژی قرار دارد که بسیاری از آنها در کشورهای توسعه یافته وجود ندارد. به همین سبب الگوهای توسعه یافته در کشورهای غربی متناسب با زمینه محیطی آن کشورها می باشد و برای حل چالشهای تجاری سازی تکنولوژی در کشورهای در حال توسعه نظیر کشور ایران، که اغلب به دلیل واردات بی رویه تکنولوژی، بخش خصوصی از سرمایه گذاری در حوزه تحقیق و توسعه طفره رفته و انجام این مهم را بر عهده موسسات تحقیقاتی دولتی قرار داده است، باید با شناخت اجزای تشکیل دهنده الگوی تجاری سازی تکنولوژی، الگوی مناسب با زمینه های نهادی و بومی کشورمان برای تجاری سازی تکنولوژی، طراحی و پیشنهاد گردد.با جمع بندی موارد ذکر شده، این پژوهش در پی یافتن پاسخ مناسب به این مساله کلیدی است که با توجه به ویژگیهای خاص کشورمان به عنوان کشوری در حال توسعه، الگوی جامع فرایندی که تجاری سازی تکنولوژی در موسسات تحقیقاتی بزرگ دولتی ایران را تبیین کند، کدام است؟ با نگاهی گذرا به عملکرد موسسات تحقیقاتی دولتی می توان دریافت که با وجود توانمندی های فراوان در توسعه تکنولوژی، بسیاری از آنها در امر تجاری سازی تکنولوژی ناموفق عمل می نمایند. از این رو هدف اصلی این تحقیق، ارایه الگویی جهت تبیین تجاری سازی تکنولوژی در موسسات تحقیقاتی دولتی و ارایه توصیه ها و ملاحظاتی به مدیران و سیاست گذاران فعال در عرصه توسعه علم و تکنولوژی کشور جهت افزایش احتمال موفقیت نظام تجاری سازی تکنولوژی در موسسات تحقیقاتی کشور بود. به همین سبب در این پایان نامه تلاش شد تا پس از مروری گذرا بر ادبیات تحقیق و طبقه بندی برخی از الگوهای تجاری سازی ارایه شده در حوزه مدیریت تکنولوژی ، با انجام بیست و چهار مطالعه موردی در شش موسسه تحقیقاتی دولتی ایران،الگویی برای تجاری سازی تکنولوژی در موسسات تحقیقاتی دولتی ارایه شود.نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که الگوی تجاری سازی تکنولوژی در موسسات تحقیقاتی دولتی دارای چهار عنصر : مراحل تجاری سازی، فعالیتهای تجاری سازی، ذی نفعان درون سازمانی و برون سازمانی و نیز عوامل نقش آفرین درون سازمانی و برون سازمانی اثر گذار بر فرایند تجاری سازی تکنولوژی می باشد.فرایند تجاری سازی شامل پنج مرحله اصلی و پانزده مرحله فرعی یا گام تجاری سازی است که این گامها در درون مراحل اصلی قرار داشته و به ترتیب طی می شوند. علاوه براین، در طی هر گام تجاری سازی، هشت فعالیت امکان دارد که صورت گیرد که در این بین، فعالیتهای توسعه و مستند سازی فناوری، مذاکره و لابی گری با ذی نفعان، بازار یابی و تحقیقات بازار و نیز هماهنگی و اتخاذ تصمیم از اهمیت بسیار بیشتری نسبت به سایر فعالیتها برخوردار می باشند.